[aslan6641]

Yelbastı, Besni

Yelbastı, Adıyaman ilinin Besni ilçesine bağlı bir köydür.

Adıyaman ili Besni ilçesine bağlı olan Yelbastı Köyü, ilçenin güneydoğusunda bulunmaktadır. İlçeye 10 Km uzaklıkta bulunan köyün eski adı Şamuşağıdır. Köy halkı genellikle çiftçilik ve hayvancılık ile uğraşmaktadır. Ayrıca köyün iki mezrası vardır.

Tarihi

Köyün adı hakkında değişik söylentiler vardır. Ama söylentiler genelde kulaktan dolma şeylerdir. Malesef pek fazla yazılı kaynak yoktur. Bu güne ulaşan bilgilere göre köy halkının büyük çoğunluğu Suriye'nin Şam şehrinden geldiği ve bundan dolayı bu köye Şamuşağı adı verilmiştir. Diğer bir söylentiye göre ise köy halkı İran Horasan kentinden gelmiştir ama bu anlatıda köyün ismi hakkında bilgi yoktur. Köyün şimdiki ismi olan Yelbastı ise bir rivayete dayanmaktadır. Bu rivayete göre; bu köyde yaşayan halk bir gün su kuyusu açmak için toprağı kazarlar ama bu kazıdan sonra topraktan su yerine rüzgar çıkar ve buradan köye Yelbastı ismi verilir. Bu kuyunun olduğu sanılan yere ise Yelbası denir.

Kültür

Köy halkı Kürtçe ve Türkçe konuşur. Okuma yazma oranı yüksektir. Köyde 5 kabile yaşamaktadır. Hacı milleti, Mamılolar, Zobu milleti, Kalazolar ve Evliyalar diye ayrılırlar. Kabilelerin en köklüsü Hacı milleti, Zobular ve Mamılolardır.

Geleneksel yemekler; lolık, tırşıke qariye.

İçli Köfte: Bulgur ve et, soğan, salça, yeşillık doğranarak yapılır ve yumurta şeklınde olur suda haşlanır, yağı daha sonra kızartılarak eklenir.

Kenger Tırşığı: Dağda meşhur kenger sakızının olduğu ottur. Filizken toplanılır ve haşlanır. Yağ, salça, soğan, sarımsak ve yıne bulgur pirinç katılarak yapılır.

Dolma: Yeşil dolma biberinden yöresel adı isot olan biberin kuru veya yeşil fark etmeden içi oyularak pirinç, soğan, salça, et veya bulgur soğan katılır. Etli ve etsiz yapılabilir.

Dolma: Salatalıktan ve kabaktan yapılır. Etli veya etsiz yapılabilir. Bulgur ve pirinçten, yağ, soğan, salçadan oluşan sos ve baharatlarla yapılır. En son sumak ekşisi ile kaynatılır.

Sarma: Asma yaprağı, dut yaprağı ve lahanadan yapılır. İç olarak etli ve etsiz olabilir. Bulgur, soğan , salça, et ve yağ katılır. Yapraklar haşlandıktan sora iç hazırlanılır ve kaynatılır sumak ekşisi ile birlikte lezzetli olur. Pirinçle de yapılırsa aynı malzemeler kullanılır.

Tırşık: Domates, patlıcan, yeşil biber, soğan ve kabaktan yapılır. Etli ve etsiz, kurutulmuş veya kurutulmamış sebzelerle yapılabilir. Yağ, salça, soğanla terbiye edilerek yapılır.

Lapa: Mercimekten yapılır. Soyulmuş mercimek eriyinceye kadar suda kaynatılır, katılaştıktan sonra yağ, salça ve soğanla sosu yapılır.

Katma: Hamur yoğrulur, açılır, iç olarak kış kabağının içi haşlanır yine salça, soğan, yağla terbiye edilir. Hamur açıldıktan sonra içine malzemeler konur ve yarım daire şekli verilerek pişirilir. İç malzemesi patlıcan, biber, domatestir. Lor, çökelek ve peynirle de yapılabilir. Soğan, salça ve yağdan yapılan sosla karıştırılarak yenilir.

Kara Çorba: Nohut, kırılmış buğday ve mercimekten yapılır. Kaynatılarak içine klasik soğan, yağ ve salçadan oluşan sos katılır. Genellikle sabahları yenilir.

Çiğköfte: Bulgurla, et veya etsiz yapılabilir. Yumurta, baharat, yağ, soğan ve salça ile yoğrulur.

Cıvıkçütte: Simit diye adlandırılan öğütülmüş buğdaydan olan bulgurun küçük halidir. Soğan, salça ve yağ sosuyla yapılır.

Kayğana: Yumurta kırılır, az miktarda un ile iyice karıştırılır ve terayağıyla kızartılarak pişirilir.

Coğrafya

Adıyaman iline 55 km, Besni ilçesine 10 km uzaklıktadır.