[aslan6641]

Çaykışla, Emirdağ

Çaykışla, Afyonkarahisar ilinin Emirdağ ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihi

Köy ve çevresi m.ö.1500 yılından ihtibaren yerleşik hayata geçmiş olup,bu dönemde Hititlerin hakimiyetinde olduğu,daha sonra Mö.1200-600 yıları arasında Frigyalılar döneminde tarım ve hayvancılıkta oldukça ileri oldukları anlaşılmaktadır.Bu dönemlere ait oldukça faza kaya mezarları ve küp mezarlar mevcuttur.Köy mezarılında bulunan mermer kabartma Kıbele sunağı bereket Tanrıçası'na şükran amacı ile yapılmış bir kabartma olup,bereketi temisil eden,üzüm salıkımı ve üremeyi temisil eden inekten oluşmaktadır. Yörenin daha sonra Persler tarından yağmalandığı,uzun süre boş kaldıktan sonra Roma imparatorluğu eğemenliğine girdiği,Roma'ın ikiye ayırılması ile birlikte Doğu Ramaya bağlı Amorium'a tabi olduğu bilinmektedir.Amorim o günün şartlarında İstanbul'dan sonra ikinci büyük şehirdir. Şehir gücünü Büyük Selçuklular dönemine kadar südürmüştür. Selçuklu komutanlarından Emir Afşin Bey bölgenin fethi ile görevlendirilmiş olup arkadaşları ile birlikte 11.yüzyılın ortalarında Bizans'tan yöreyi almış ve böylece Amorim'a bağlı yererde Türkleşmeye dahil edilmiştir.Andolu Selçukları döneminde 1.Haçlı Seferinin en kanlı çarpışmaları 1.Kılıçarslanla haçlılar arasında köy ve çevresinde yaşanmıştır.Selçuklar ve Osmanlılar dönemlerinde köy ve çevresi kervan yolları üzerinde yer almakta olup,derbentçilerin görev yaptığ güvenlik merkezleri bulunmaktadır. Köyün adı daha önceleri Çavuslu Kışla iken daha sonra Çaykışla olarak değistirilmiştir. Köy çevresinde önceden küçük askeri birlik varmış. Onun için Çavuşlu kışla olarak anılırmış. Ortasından akan çay nedeniyle de çaykışla adını almıştır.

* Köyün kuruluşu:

Köy ilk olarak oğuz boyuna bagli karakeçili yörük aşiretine mensup kisiler tarafindan kurulmustur. Yörukler yazlari sürüleri ile beraber Antalya'dan serin ve yüksek yaylalara kışlarıda tekrar sıcak olan alçak kesimlere göç ederler.Bu gelenek 1774 yılına kadar Antalya Akseki Yarpız veya yarbuz beldesi arasında sürdürülmüştür.Yarpuz'u kışlak olarak kullanan yürükler yaz aylarında,torosları aşarak,birkısmı,Emirdağ yaylalarına,Bir kısmı Sultandağıyaylalarına,birkısmı Dinar yaylalarına göç etmektedirler.Bu gün bu akarabalarla bağlantı kesilmiş durumdadır.Osmanlı tahrir kayıtlarına başvurulduğunda köyle ilğili ilk bilgilere Hicri 737 Miladi 1530 Kanuni Dönemine ait 438 Nolu mühimname devterinde caykışla göçerlerinin vergisini Han-Barçın'a baglı olarak ödediği en eski kayıt olarak tespit edilmiştir. Bundan sonra bölük pörçükte olsa 18.yüzyılın ortalarından ihtibaren rastlamak mümkündür.Emirdağ'a gelip giden Mehmet Ağa zamasız olarak ölünce,hanımı Yarpuz'a geri dönemiyerek yerleşik hayata geçen ilk aile olarak bilinir. III.Selim Dönemine gelindiğinde bilgilere daha net olarak ulaşma mükündür.1795'lerde devlet gelirini artırmak göçerlerden düzenli olarak Aşar vegisi almak, Sarıkeçeli,HorzumTepe,Akcin aileleri Tilki Koca ve Padı sülalesinden gelirler,Daha sonraki yılarda Azerbaycan kökenli Karabağ aşiretine mensup Dankuş ve Karakuş aileri yerleşmişlerdir.Bunlar Nizamoğlu ailesi evlik yolu akraba olarak gelmişlerdir.Yine evlilik yolu ile Çetin ailesi Dinar Kadılar ,Çıbık aileleri Bolvadin Karayokuş,Küçük, Avcı ve Keskin Ailesi Güveççi,Şener Ailesi Emirdağ merkezden gelelere Çaykışla'yı mesken tutup çaykışlalı olmuşlardır.

CAYKIŞLA'da KÜLTÜR

Köyun kendi yöresine ait yemekleri: -Karamikli eriste -ekşili erişte -Islama gelinle beraber kayınpederin evine giderek, büyüklerin ellerini öptükten sonra, kayınpeder ve kayınvalidesini evine davet ederdi. Bu davet günü, kayınpeder de, ayrıca bir gün için onları davet etmiş olur ki, buna “el öpme” denirdi.Seydi Çalışkan

Coğrafya

Afyonkarahisar iline 94 km, Emirdağ ilçesine 24 km uzaklıktadır.Afyokarahisar ve Emirdağların en yüksek yeriolan Emiroğlu tepesinin eteklerinde vadi içerisine kurulmuştur.Ayrıca yûksek yaylalarda yûzlerce yaban ati vardır. İklim olarak kara iklimi ile akdeniz iklimi arasında mikrokilimik bir yapı arzeder.Yazları sıcak ve kurak,kışları soğuk ve kar yağışlıdır.En çok yağışı ilk ve sonbahar aylarında alır.Zirvede bazı yıllar toktağan karlara raslanır.Biki folarası bakımından sonderece zengin bir yapıya sahiptir.Meşhur mavi sedir ormanı Dandın Deresi civarinda olup Türkiyenin 28 nci milli parki buradadir. Adıç türleri,meşe,yabanıfıdık,ıhlamur,kuşburnu,geven,me hlepbaşlıca doğal bitki örtüsünü oluşturmaktadır. Köy jeolojik olarak iki farkı zamanın izlerini taşır.Köyün Batı,Kuzey ve Kuzeybatısında yer alan dağlar volkanik karakerli siyah bazalt kayalardan oluşan bir yapıya şahiptir. Güney ve Güneybatı istikametindeki dağlar ise daha eski jeolojik devrirlerde oluşmuş kireçtaşı ve kalkermisi bir yapı gösterir. Bu iki yapın birleştiği yerlerde zengin mermer yatakları olma ihtimali yüksektir.Afyonkarahisar - Dandindere Tabiatı Koruma Alanı Tabiatı Koruma Alanları

Konumu: Ege Bölgesinde, Afyon ili- Emirdağ ilçesi ÇAYKIŞLA KÖYÜ sınırları içerisinde yer almaktadır. Saha; 260 Ha. büyüklüğündedir.

Ulaşım: Emirdağ ilçesine 30 km. mesafededir.

Özellikleri: Yurdumuzun genel olarak güney ve güney batısında yayılış gösteren Toros Sediri, İç Batı Anadolu'dada stepe geçiş zonunun en kuzey sınırına sokulabilmiş ve bu yörede izole olmuştur.

Sedir meşceresinin sokulabildiği en kuzeyinde yer alan Dandin Deresi sedir ormanının korunarak bilim ve eğitim çalışmalarının hizmetine sunulması ve doğal özelliği bozulmadan korunmasının sağlanması ile bu alandan günümüz ve gelecek nesilleri faydalanmasının sağlanması amacıyla Tabiatı Koruma Alanı statüsüne alınmıştır.

Sahada; Toros Sediri, Boylu Ardıç, Kokara ardıç, Katran ardıç ve Saçlı meşe türleri bulunmaktadır.

Hayvan türleri olarak tilki, kurt, porsuk, domuz, tavşan, keklik, bıldırcına rastlanmaktaır